De Nederlandse overheid wil in 2050 klimaatneutraliteit bereiken door alleen nog energie uit duurzame bronnen te gebruiken. Dit kunnen we voor elkaar krijgen door meer schone en duurzame energie te produceren en tegelijkertijd op energieverbruik te besparen. Want alles wat je niet verbruikt hoef je sowieso niet op te wekken. Daarom zou energiebesparing nog meer aandacht moeten krijgen van beleidsmedewerkers en programmamanagers bij gemeenten!  

Het aantal warmtepompen dat wordt geïnstalleerd in de gebouwde omgeving groeit gestaag. Deze worden gebruikt voor het verwarmen en koelen van gebouwen en het produceren van warm tapwater. Een warmtepomp werkt op stroom en haalt warmte uit de omgeving, om deze op te waarderen tot de gewenste temperatuur voor het gebouw. Warmtebronnen zijn bijvoorbeeld de buitenlucht, oppervlakte- of grondwater, de zon of de bodem (tot 500 meter diep).

 Energiebesparing

Over die laatste warmtebron, de bodem dus, willen we het graag met u hebben in het kader van energiebesparing en efficiency. Want warmtepompen, die gebruik maken van warmte en koeling uit de bodem (bodemwarmtepompen), zijn het meest efficiënt om de volgende redenen:

• De bodem heeft over het hele jaar een relatief constante temperatuur, vergeleken met bijvoorbeeld de buitenlucht. Hierdoor kan er vanuit de ondergrond in de winter meer warmte gehaald worden met weinig stroomverbruik van de warmtepomp. Doordat de warmte uit de bodem al een veel hogere temperatuur heeft van zichzelf, hoeft deze veel minder te worden opgewaardeerd om een behaaglijke temperatuur te krijgen. Dit kost dus veel minder energie.
• Door de stabiele temperatuur van de bodem kan het geïnstalleerde vermogen (kW) van bodemwarmtepompen kleiner zijn. Een prettige bijkomstigheid is dat het gebruik van de bodem als bron daardoor leidt tot een lagere belasting van het stroomnet. Minder netcongestie dus!
• Het koelen van woningen, bedrijfspanden, ziekenhuizen en scholen wordt steeds belangrijker. Via de bodem kan dit direct plaatsvinden. Dat noemen we vrije koeling, gratis koeling of passieve koeling. Daarbij hoeft de warmtepomp zelf niet ingeschakeld te worden om actief te koelen, waardoor deze daarvoor géén extra stoom verbruikt. Ook hoeven er geen extra airco’s te worden geplaatst voor koeling.
• Bij een zeer koude periode blijft een bodemwarmtepomp de benodigde warmte op dezelfde efficiënte wijze produceren, zonder te hoeven overschakelen op aardgas, zoals een hybride warmtepomp dat wél doet.

Kortom: Doordat de bodemwarmtepomp efficiënt is en je er ook mee kunt koelen, draagt deze niet alleen optimaal bij aan de energietransitie, maar ook aan het verlagen van de energierekening van inwoners en gebouwbeheerders. Een win-win-win dus.

Collectieve én individuele oplossingen

Bodemwarmtepompen zijn op veel manieren toepasbaar, op zowel collectief als individueel niveau. Grote gebouwen zoals kantoren of ziekenhuizen kunnen bijvoorbeeld van warmte en koeling worden voorzien door een warmtepompsysteem dat gebruikmaakt van open bodemenergiebronnen (WKO). Ook woonwijken of grote appartementsgebouwen kunnen met een collectief systeem van warmte en koude worden voorzien.

Bij nieuwbouwwoningen of bij renovatie van bestaande woningen kan ook gekozen worden voor een individueel bodemenergiesysteem. Hierbij worden alle woningen van een gesloten bodembron met een warmtepomp voorzien.

Gemeente: stimuleer de collectieve aanpak!

Individuele bodemenergiesystemen kunnen ondanks de naam óók collectief worden aangepakt. Buurtbewoners bundelen hun krachten en werken samen in de ontwerpfase en in de uitvoering. In veel gevallen is het mogelijk om bodembronnen met elkaar te delen, waardoor deze nóg efficiënter kunnen worden benut. Met een collectieve aanpak van gesloten bodemenergiesysteem, waarbij iedere woning tóch een eigen warmtepomp kan hebben, kunnen extra kostenbesparingen gerealiseerd worden. De gemeente kan bij een dergelijke collectieve benadering een coördinerende en faciliterende rol spelen of de regierol pakken.

Een groot deel van de woningbezitters en vastgoedeigenaren in Nederland zal de verduurzaming en de   energiebesparing uiteindelijk zelf moeten realiseren, dit gebeurt steeds vaker met samen met de buurtbewoners en de gemeente. Een bodemwarmtepomp is een uitstekend instrument om dit te bereiken.

Wilt u meer weten over bodemenergie? Download dan het whitepaper ‘Op bodemenergie kun je bouwen’