Aardgasvrij wonen met bodemenergie en energie uit oppervlaktewater

Zes nieuwe woonblokken in Krimpen aan den IJssel worden aardgasvrij door een eigen warmtenet, gecombineerd met warmtepompen en energie uit bodem- en oppervlaktewater. Het gebied in Centrum-Zuid wordt trapsgewijs ontwikkeld, maar al vanaf de realisatie van het eerste pand is het warmte- en koudenet met bodemenergie al actief voor aardgasvrije, all-electric klimatisering van de gebouwen. 

Door: Ron Lemmen (Kuijpers)

In opdracht van Eneco zorgt technologisch verduurzamer Kuijpers binnen een UAV-GC contract niet alleen voor ontwerp en realisatie, maar is ook een 30-jaar beheerperiode aangegaan voor het energiesysteem. Dit begint al tijdens de gefaseerde aanleg van de woonblokken: Bij oplevering van elk woonblok wordt het systeem regeltechnisch telkens geoptimaliseerd. Projectleider Arjen Hoogland van Eneco: “We laten de langdurige technische instandhouding heel bewust bij de partij die ook ontwerpt en bouwt. Dan creëer je de drijfveren om een onderhoudsvriendelijke en optimaal presterende installatie te realiseren. Concrete prestatieafspraken helpen daarbij. Zo sturen we vanuit Eneco op een blijvend hoge kwaliteit van de WKO-bron, en zijn er scherpe eisen voor beschikbaarheid van warmte en koude en afhandeling van onverhoopte storingen.”.

Manuel Romijn, energieconsultant bij Kuijpers: “We ontwerpen altijd met het oog op een lange beheerfase. Bij Kuijpers hebben we daarbij bewust de wettelijk verplichte certificering voor zowel het beheer van het ondergronds en bovengronds systeemdeel. Zo kunnen we het systeem ook in zijn geheel monitoren en beheren”.

Beproefd ontwerp voor thermische energie uit oppervlaktewater

Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) wordt soms spannend gevonden, maar uit de jarenlange praktijk blijkt dat de installatiesector er vertrouwd mee is. Dit uit zich in levensduurbestendige ontwerpkeuzes. Christian Smeulders, ontwerper bij Kuijpers: “Het bepalen van de in- en uitlaatpositie van het systeem was uitdagend en is zorgvuldig afgestemd met Eneco, gemeente en waterschap. In het ontwerp passen we duurzame filters van hoge kwaliteit toe, en letten we extra op de materiaalkeuze van de warmtewisselaar. Zo zorgen we voor een systeem dat schoon blijft, ook in de beheerfase. Een prettig gevolg van de inzet van TEO is dat er geen extra drycoolers nodig zijn. De dakvlakken van de woonblokken blijven zo vrij van extra technische installaties.”

Modulaire techniek in beperkte ruimte

De warmte- en koude-installatie voor het huidige gebouw én de toekomstige woonblokken is samengebracht in één techniekruimte. Ondanks een zeer beperkt vloeroppervlak en geringe hoogte (2,45m.) zijn de warmtepompen en aanvullende installaties veilig, gestructureerd en onderhoudsvriendelijk ingepast. Wayne Wouterse, projectcoördinator bij Kuijpers: “Iedereen erkende dat het extreem krap was, maar het staat er écht netjes bij. Dat horen we tijdens projectrondleidingen ook terug van engineers en adviseurs. De inzet van Next, een oplossing van Kuijpers, helpt hierbij: De prefab-delen van deze modulaire installatie voor WKO en warmtepompen zijn erg compact. Daarbij is installatie overlastvrij én zorgt het gestandaardiseerde ontwerp voor soepel beheer en onderhoud.”

Samenwerking

In het project is vanaf de vroege ontwerpfase prettig samengewerkt door Eneco, Kuijpers en zijn onderaannemers, waaronder IF Technology (bodemzijdig advies) en Haitjema (bodemzijdige realisatie). Arjen: “Dit was het eerste project waarin Kuijpers en Eneco zo nauw samenwerken, maar je merkt direct dat het beide gestroomlijnde, professionele organisaties zijn. Dat helpt, zeker bij een energieproject met een doorlooptijd van minder dan een jaar. Dit soort projecten helpen de energietransitie enorm vooruit, en passen uitstekend bij onze eigen ambitie om in 2035 klimaatneutraal te zijn in onze energielevering.”

Energiesysteem van de toekomst

De seizoensgebonden opslag van warmte en koude die bodemenergie biedt verhoogt de energieprestaties van gebouwen aanzienlijk. Dit geldt voor collectieve projecten met meerde gebouwen, zoals in Krimpen aan den IJssel, maar ook voor individuele panden die gebruik maken van warmtepompen. De leden van Branchevereniging Bodemenergie komen uit verschillende geledingen van de keten van adviesbureaus tot warmtebedrijven en installatiebedrijven. Het project in Krimpen aan den IJssel toont aan dat goede samenwerking vanaf het begin van een verduurzamingsproject leidt tot versnelling van de energietransitie in de gebouwde omgeving.